Stres oksydacyjny: podwójne działanie wolnych rodników na organizm

Nie jest tajemnicą, że w naszym ciele nieustannie zachodzą procesy oksydacyjne z udziałem tlenu i uwalnianiem energii. W tym przypadku powstają wolne rodniki - cząsteczki bez jednego elektronu. Stres oksydacyjny to stan, w którym w organizmie znajduje się zbyt wiele wolnych rodników. Utleniacze mają zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na układy naszego organizmu. Pierwotne utleniacze chronią nas przed bakteriami, wirusami i komórkami rakowymi. Jednak rodniki wtórne przyspieszają proces starzenia się i są przyczyną wielu chorób, a długotrwały wpływ „złych” rodników jest obarczony rozwojem stresu oksydacyjnego

Mechanizmy: skąd pochodzą dobre i złe rodniki w ciele?

Wolne rodniki są wadliwymi cząsteczkami. Reagują z najbliższą cząsteczką i odrywają od niej brakujący elektron. A dotknięta cząsteczka staje się wolnym rodnikiem ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami. Powstaje reakcja lawinowa, która może zniszczyć komórki i tkanki żywego organizmu.

Pierwotne lub korzystne rodniki powstają przy udziale niektórych układów enzymatycznych. Głównymi są nadtlenek i tlenek azotu, które w następnych reakcjach przekształcają się w nadtlenek wodoru,  wodoronadtlenki lipidowe. Pod wpływem jonów metali o zmiennej wartościowości powstają wtórne wolne rodniki (rodniki lipidowe i hydroksylowe) z tych substancji, które mają destrukcyjny wpływ na błony komórkowe. Wraz z tymi utleniaczami obce lub trzeciorzędowe rodniki mogą mieć szkodliwe działanie. Pojawiają się pod wpływem promieniowania jonizującego i ultrafioletowego, a także ksenobiotyków, które dostały się do ludzkiego ciała.

Czynniki stresowe: co wpływa na występowanie poważnych chorób

Stres oksydacyjny jest często związany z zespołem chronicznego zmęczenia. Jest także przyczyną wielu poważnych chorób i stanów organizmu. Stres oksydacyjny poprzedza nadciśnienie, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, miażdżycę, cukrzycę typu II, chorobę Alzheimera, bezpłodność i raka. Ciągłe narażenie na „złe” rodniki może również powodować patologie autoimmunologiczne, przewlekłe procesy zapalne i przyspieszone starzenie.

Czynniki stresowe obejmują:

• niezrównoważone odżywianie;

• zamiłowanie do fast foodów, konserwy;

• brak aktywności fizycznej;

• uzależnienia;

• uporczywy stres;

• przewlekłe zatrucie organizmu;

• nadużywanie narkotyków;

• infekcje bakteryjne i wirusowe;

• ekspozycja na promieniowanie;

• zanieczyszczenie środowiska.

Zasadniczo niezdrowy tryb życia, brak ćwiczeń fizycznych, lekkomyślne stosowanie leków i nadmierne nasłonecznienie zwiększają ryzyko stresu oksydacyjnego.

Co zmniejsza stres oksydacyjny ?

 Przeciwutleniacze są przydatnymi składnikami, które zapobiegają rozwojowi przedwczesnego starzenia się i różnych chorób. Mechanizm działania przeciwutleniaczy polega na zmniejszeniu szybkości utleniania i tworzeniu nieaktywnych rodników. Najpopularniejsze przeciwutleniacze obejmują: witaminy A, C, E, B; polifenole, karotenoidy, selen, fosfolipidy, katechiny, antocyjany, hesperydyna, estrogeny, hormon melatonina i inne.

Wiele przeciwutleniaczy można uzyskać z pożywieniem, takich jak:

 1. jagody;

2. orzechy;

3. zielona herbata;

4. brokuły;

 5. grejpfrut;

6. winogrona i jego nasiona;

7. imbir;

8. śliwki, rodzynki;

 9. oliwa z oliwek;

10. kawa;

11. czerwone wino.